အီးထ၀ၢ်ကညီခရံာ်ဖိရ့လိာ်မုာ်လိာ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် − တၢ်ဒ့တၢ်အူသနၢၣ်
တၢ်ဒ့တၢ်အူအိၣ်ဒီးအဘူးအလဲလၢတၢ်အိၣ်မူတနံၤဒီးတနံၤဒၣ်၀ဲ, တၢ်အိၣ်မူအလုၢ်အပှ့ၤတဖၣ်, လၢတၢ်သူၣ်ခုသးခုဧါ, တၢ်တူၢ်ဘၣ်ခီၣ်ဘၣ်ဧါ, တၢ်သယုၢ်သညိဧါ, ဒီးတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံဧါ, တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤဖဲတၢ်ဒ့တၢ်အူသီၣ်ထီၣ်န့ၣ်, ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါက့ၤပှၤသ့၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
စီၤကျိၣ် ကၠံၤ
တၢ်ဒ့တၢ်အူမူဒါခိၣ်
ခီဖျိ သရၣ်ဒိၣ် လါစ့
တၢ်ဒ့တၢ်အူမ့ၢ်၀ဲဒၣ်လၢပှၤကိးကလုာ်ဒဲးသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်ဒီးလၢပှၤကတိၤကျိာ်ကိးကျိာ်ဒဲးအအဂီၢ်လၢ အ နၢ်ပၢၢ်၀ဲသ့ဂ့ၤဂ့ၤန့ၣ်လီၤ.တကလုာ်ဒီးတကလုာ်န့ၣ်ကတိၤလိာ်သးအကျိာ်တဘၣ်ဘၣ်,ဘၣ်ဆၣ်မ့ၢ်တုၤ ဃီလၢတၢ်ဒ့တၢ်အူန့ၣ်ဒ့သကိး၀ဲသ့,မၤသကိး၀ဲဒၣ်သ့န့ၣ်လီၤ.တၢ်ဒ့တၢ်အူန့ၣ်မ့ၢ်တၢ်လၢအဟ့ၣ်ထီၣ်တၢ်သူၣ်မံသးမုာ်လၢပှၤအသးလီၤ.တဘျီဃီဒၣ်လဲာ်ပှၤလၢအသူၣ်ဘၣ်ဖှီၣ်သးဘၣ်ဖှီၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်ခီဖျိတၢ်သူၣ်၀ံၣ်သးဆၢအဃိန့ၣ်,အ၀ဲသ့ၣ်တဖၣ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်က့ၤတၢ်မၤမုာ်ထီၣ်က့ၤအီၤသ့စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.ပှၤလၢအဒိကနၣ်၀ဲဒၣ်တၢ်သူၣ်၀ံၣ်သးဆၢလၢအမုာ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်,အ၀ဲသ့ၣ်ကပလၢၢ်ဘၣ်၀ဲလၢတၢ်သး၀ံၣ်အထုးအစီ,အလုၢ်အပှ့ၤတဖၣ်ဒီးန့ၢ်ဘၣ်၀ဲဒၣ်သးအဂံၢ်အဘါလၢတနံၤဒီးတနံၤအဂီၢ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဒ့တၢ်အူန့ၣ်အိၣ်ဒီးအဘျုးအဖှိၣ်လၢအမၤကပုာ်လီၤက့ၤပသး, ဖဲတၢ်သူၣ်တမုာ်သးတမုာ်ဘၣ်မ့တ မ့ၢ်တၢ်သူၣ်ထီၣ်သးထီၣ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ်, တၢ်သး၀ံၣ်အံၤမၤလီၤမၢ်ကွံာ်၀ဲဒၣ်သ့န့ၣ်လီၤ. တၢ်သူၣ်၀ံၣ်သးဆၢန့ၣ်မ့ၢ်၀ဲဒၣ်တံၤသကိးတဂၤလၢဖဲပအိၣ်သယုၢ်သညိအခါန့ၣ်လီၤ. တၢ်သူၣ်၀ံၣ်သးဆၢဟ့ၣ်ဆူၣ်ထီၣ်၀ဲဒၣ်စ့ၢ်ကီးပသးသဟီၣ်လၢတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူဒီးလၢတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးအဆၢကတီၢ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.
တၢ်အီၣ်တၢ်အီဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါပှၤဆံးအါလဲၣ်န့ၣ်, တၢ်သူၣ်၀ံၣ်သးဆၢစ့ၢ်ကီးဖဲပနၢ်ဟူဘၣ်န့ၣ်,ဟ့ၣ်ပှၤလၢတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလံကကာ်ဒံးဘၣ်န့ၣ်လီၤဂာ်လၢဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါလၢနီၢ်သးအတၢ်ဂံၢ်ဆူၣ်ဘါဆူၣ်ဒီးဒုးဘျဲးအီၣ်ဘျဲးအီစ့ၢ်ကီးပသး, လီၤဂာ်ဒီးပထံၣ်ဘၣ်တၢ်ဃံတၢ်လၤဒီးဟ့ၣ်ပှၤတၢ်သူၣ်ခုသးခုတၢ်သူၣ်မံသးမုာ်အသိးစ့ၢ်ကီးလီၤ.တၢ်ဒ့တၢ်အူမ့ၢ်တၢ်ဒ့တၢ်အူလၢပှၤကိးကလုာ်ဒဲးအဂီၢ်, ပကတိၤလိာ်ပသးပကျိာ်မ့ၢ်တ ဘၣ်ဘၣ်သနာ်က့, တၢ်ဒ့တၢ်အူအံၤဒုးနၢ်ပၢၢ်ပှၤလၢတဂၤဒီးတဂၤအသးဒၣ်၀ဲ, ဒီးမ့ၢ်တၢ်အဘၢၣ်စၢၤလၢပှၤ၀ဲဒၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်လၢတဂၤဒီးတဂၤဒၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤ.
တၢ်သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်လၢပှၤကညီဖိသ့ၣ်တဖၣ်အကျါ, ပတကွၢ်လၢပှၤအသးနံၣ်, ဒီးကလုာ်ဒူၣ်တဖၣ်ဘၣ်, တၢ်လၢပထံၣ်ဘၣ်လၢပှၤဂဲၤလိၣ်ကွဲဒ့တၢ်အူတၢ်န့ၣ်, မၤသကိးတၢ်သ့ကိးဂၤဒဲး, လၢကလုာ်ဒူၣ်သ့ၣ်တဖၣ်, ဒီးလၢကျိာ်အကလုာ်ကလုာ်ဒၣ်လဲၣ်မၤသကိးတၢ်လၢတၢ်ဒ့တၢ်အူအဆၢကတီၢ်သ့၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
ပှၤကိးဂၤဒဲးနၢ်ပၢၢ်ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဒ့တၢ်အူအကျိာ်သ့ၣ်တဖၣ်, တၢ်ဒ့တၢ်အူဟ့ၣ်ပှၤလၢတၢ်တမံၤဃီ,တၢ်ဃူတၢ်ဖိးဒီးတၢ်လၢအရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ်, မ့ၢ်ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်အတၢ်ဒ့တၢ်အူလၢတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဒ့တၢ်အူမ့ၢ်တၢ်အရ့ဒိၣ်၀ဲဒၣ်ဒီးပှၤလၢတဂၤဒီးတဂၤအတၢ်အိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤ, လၢတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့မ့ၢ်ဂ့ၤ, တၢ်ဆဲးတၢ်လၤမ့ၢ်ဂ့ၤ, လၢဘၣ်တၢ်သူၣ်ထီၣ်အီၤလၢတၢ်အဂံၢ်အဂဲၤလၢအဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ်၀ဲဒၣ်ဒိၣ်မးလၢမုၢ်မဆါတနံၤအံၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဒ့တၢ်အူအကလုာ်ကလုာ်လၢဘၣ်တၢ်ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်အီၤလၢတၢ်တမံၤဃီလၢတၢ်သူ၀ဲဒၣ်အီၤန့ၣ်မ့ၢ်တၢ်လၢအလီၤပလိာ်သးဒီးမုာ်၀ဲဒၣ်ဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ.အဒိ, ကံထါပျံၤ, ကံထါမ့ၣ်အူ, တၢ်လၢပှၤပှီၢ်၀ဲ, တၢ်လၢပှၤအူ၀ဲ, တၢ်လၢပှၤတီၢ်၀ဲ, တၢ်ခဲလၢာ်န့ၣ်မၤမုာ်ပသးဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ. ဖဲပဒ့၀ဲဒၣ်တၢ်အဒ့တၢ်အူကယီကယီန့ၣ်, ဖဲကလံၤဖိဟဲဘၣ်နၤကသုၣ်ကသုၣ်န့ၣ်, ဟ့ၣ်ပှၤလၢတၢ်သူၣ်ဆူၣ်သးဂဲၤ, ဒုးပလၢၢ်ဘၣ်ပှၤလၢတၢ်အဲၣ်, တၢ်စီတၢ်ဆှံလီၤ. ဖဲပမၤချ့ထီၣ်၀ဲဒၣ်တၢ်ဒ့တၢ်အူန့ၣ်, ဟ့ၣ်ဆူၣ်ထီၣ်က့ၤပှၤလၢတၢ်ဂံၢ်ဆူၣ်ဘါဆူၣ်လၢအိၣ်ဒီးအစိကမီၤလၢတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးအဖီခိၣ်, ဒီးဟ့ၣ်ပှၤလၢတၢ်နာ်န့ၢ်လီၤပသးလၢပတၢ်အိၣ်မူအပူၤန့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဒ့တၢ်အူမ့ၢ်လၢပှၤကိးကလုာ်ဒူၣ်ခဲလၢာ်အဂီၢ်မၤသ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်ပှၤဒီးပှၤကိးကလုာ်ဒဲးလီၤ. တၢ်ဒ့တၢ်အူန့ၣ်ဟ့ၣ်နီၤဟ့ၣ်ခီ၀ဲဒၣ်တၢ်ပလၢၢ်ဘၣ်လၢပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအတၢ်မူ,လၢတၢ်ဂ့ၢ်၀ဲအံၤအဃိမ့ၢ်တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်၀ဲဒၣ်လၢတနံၤဒီးတနံၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအိၣ်ဒီးတၢ်လဲၤခီဖျိလၢတၢ်ဒ့တၢ်အူ, ဒီးတၢ်ဒ့တၢ်အူအတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤကြၢးအိၣ်၀ဲလၢပှၤကမျၢၢ်ဖိအကျါန့ၣ်လီၤ.မ့ၢ်တၢ်အိၣ်မူတနံၤဒီးတနံၤလၢဟဲနုာ်လီၤ၀ဲဒၣ်လၢပှၤဂီၢ်မုၢ်အကျါ, ဒီးလၢထံၣ်လီၢ်ကီၢ်ပူၤလၢပအိၣ်ပဆိး န့ၣ်လီၤလီၤ. တၢ်ဒ့တၢ်အူအံၤန့ၣ်, ဒုးအိၣ်ထီၣ်၀ဲဒၣ်နီၢ်ခိအက့ၢ်အဂီၤကိးမံၤဒဲးအိၣ်ကတီၤသးလၢဖဲကနၣ်တၢ်သး၀ံၣ်, ခိၣ်နူာ်ကပျဲလီၤ၀ဲဒၣ် "ဟိမိန်Endorphins" မ့ၢ်၀ဲဒၣ်တၢ်တခါလၢအဟ့ၣ်ထီၣ်တၢ်သူၣ်ခုသးခုန့ၣ်လီၤ.